Op 28 maart 2025 opende de Universiteit van Triëst haar deuren voor het symposium “Anne Franks voetstappen in Italië“. Dit evenement, georganiseerd door de vakgroep Nederlands van de Opleiding tolk/vertaler (SSLMIT), bracht enerzijds onderzoekers van verschillende universiteiten samen om hun tussentijdse bevindingen te delen over de vertalingen van Anne Franks wereldberoemde dagboek en anderzijds de vertalers van Franse, Duitse, Italiaanse en Engelse edities. Het symposium bood een unieke kans om inzichten uit te wisselen en samen te werken aan een diepgaander begrip van de internationale impact van Anne Franks oeuvre.
De vakgroepen Nederlands
Na de officiële opening nam de vakgroep Triëst als eerste het woord en gaf een overzicht van het ontstaan van het project en de eerste onderzoeksresultaten. Hierbij kwamen de Zuid-Afrikaanse vertaling van het dagboek en de bijzondere casus van de Spaanse vertaling aan bod. Tot slot werd er een afsplitsingsproject gepresenteerd, geleid door Elisabeth Braem, waarbij wordt samengewerkt met middelbare scholieren. Het doel hiervan is tweeledig: de leerlingen laten kennismaken met de vertaalwereld en op een creatieve manier laten omgaan met de talrijke vertalingen van het dagboek.
Na die van Triëst volgden presentaties van de andere deelnemende universiteiten, elk met een unieke invalshoek. De vakgroep van Bologna (die voor dit project samenwerkt met twee onderzoekers van Japanse studies) sprak over het innovatieve project over Peace Education, gebaseerd op de Japanse methode, waarbij scholieren uit de regio concrete stappen ondernemen en reflecteren over wereldwijde conflicten en vrede. De vakgroep van Rome Sapienza presenteerde een diepgaand corpusonderzoek naar de andere verhalen die Anne Frank naast haar dagboek heeft geschreven, met vertalingen in andere talen. De vakgroep van Napels Orientale is vooral ingegaan op de theaterbewerkingen van het dagboek.
Keynote speech en hoogtepunten van de dag
Eén van de meest indrukwekkende momenten van het symposium was de keynote speech van Menno Metselaar, die sprak over de innovatieve projecten van het Anne Frank Huis en de blijvende relevantie van haar dagboek in de hedendaagse samenleving.
Een ander hoogtepunt van de dag was het rondetafelgesprek in de namiddag, waarin vertalers van de wetenschappelijke versie van het dagboek en de D-versie in het Duits, Engels, Frans en Italiaans hun ervaringen deelden. Philippe Noble, Susan Massotty, Simone Schroth en Franco Paris spraken over de complexiteit van het vertaalproces, de onverwachte mysteries die ze tegenkwamen en de delicate taak om Anne een authentieke stem te geven in een andere taal en cultuur. Deze discussie bood een unieke blik op de nuances en dilemma’s waarmee vertalers worden geconfronteerd wanneer zij een tekst van zo’n historische en emotionele lading onder handen nemen.
Een betrokken publiek
Naast de sprekers waren ook collega’s aanwezig van de KU Leuven, met name de docenten Mia Ratinckx en Marc Delbarge, en natuurlijk studenten van de opleiding Nederlands in Triëst, wat zorgde voor een dynamische en interactieve sfeer. Het gehele evenement werd simultaan getolkt door masterstudenten naar het Italiaans en naar het Nederlands, waardoor de sessies toegankelijk waren voor een breed publiek en de uitwisseling van ideeën werd vergemakkelijkt.
Tot slot gaat onze oprechte dank uit naar alle sprekers en deelnemers die met hun boeiende inzichten en waardevolle bijdragen het symposium tot een onvergetelijke ervaring hebben gemaakt. Dit symposium zou niet mogelijk zijn geweest zonder de gewaardeerde steun van onze sponsors, de Nederlandse ambassade, de Taalunie, het Algemeen Nederlands Verbond (ANV), de Orde van den Prince en de Universiteit van Trieste. Dankzij deze sponsors zijn wij erin geslaagd een studiedag te wijden aan het oeuvre van Anne Frank dat in het teken stond van een inspirerende kruisbestuiving.
Vakgroep Nederlands, Universiteit van Triëst
Paola Gentile en Elisabeth Braem
Hetzelfde verslag zal op 1 mei 2025 verschijnen bij Mondiaal Neerlandistiek.